‘Lobet den Herrn, alle seine Heerscharen’ van Telemann

29 november 2017

Op 10 december geeft het Bachkoor Brabant een concert in Breda-Teteringen in het kader van het Telemann jaar. Op het programma onder andere de cantate Lobet den Herrn, alle seine Heerscharen. Deze cantate , liturgisch bestemd voor de kerkdienst op Nieuwjaarsdag, werd voor de eerste maal op 1 januari 1721 in de Barfüsserkirche in Frankfurt am Main uitgevoerd, en waarschijnlijk tegelijkertijd in de Sankt Georgenkirche te Eisenach.

De tekst is van een zekere Gottfried Simonis, een domineeszoon uit de regio Maagdenburg. Naar oude joodse en christelijke overleveringen wordt op 1 januari het Feest van Christus’ besnijdenis (Festo Circumcisionis Christi) gevierd. Omdat dit samenvalt met Nieuwjaarsdag lieten diverse cantatedichters voor deze gelegenheid het openingskoor als een feestelijk danklied beginnen, zoals Simonis dat in deze cantate ook deed met de verzen 21 en 22 uit Psalm 103.

Telemann
Telemann

In de volgende drie recitatieven, drie aria’s en in het slotkoraal greep de dichter terug op enige leidmotieven uit de psalmverzen, waarbij toespelingen op enkele sleutelwoorden uit de complete psalm in de aria’s 3 en 5 klinken en waarbij een opvallend politiek werkende gedachte in de tekst van bijvoorbeeld recitatief 2 (‘Es grünt die Obrigkeit’) niet valt te missen. Dit is niet verwonderlijk, ook als men denkt aan de rol van de feestelijkheden van Nieuwjaar in het stedelijk leven. Telemann voegde in deze jubelende cantate, ter verhoging van de feestvreugde en als onderstreping van de tekst, veel trompetgeschal toe. Vuurwerk dus!

Tekst: Geert van den Dungen.